Đằng sau quyết định tăng lãi suất của NHNN

Đằng sau quyết định tăng lãi suất của NHNN

Hồ Bá Tình 
Vietstock

Ngày 05/11/2010, NHNN vừa ban hành các quyết định nâng lãi suất cơ bản, lãi suất tái chiết khấu và lãi suất qua đêm lên thêm 1% so với trước đó. Đâu là mục đích đằng sau động thái này của NHNN?

Ngân hàng Nhà nước (NHNN) vừa ban hành Quyết định số 2619/QĐ-NHNN và Quyết định số 2620/QĐ-NHNN quy định các mức lãi suất. Theo các quyết định này, kể từ ngày 5/11/2010, mức lãi suất cơ bản bằng đồng Việt Nam là 9%/năm. Bên cạnh đó, lãi suất tái cấp vốn của NHNN đối với các tổ chức tín dụng là 9%/năm; lãi suất tái chiết khấu của NHNN đối với các tổ chức tín dụng là 7%/năm; lãi suất cho vay qua đêm trong thanh toán điện tử liên ngân hàng và cho vay bù đắp thiếu hụt trong thanh toán bù trừ là 9%/năm.

Tất cả các mức lãi suất mới này đều tăng thêm 1% sau 11 tháng duy trì mức lãi suất không đổi.

Động thái này của NHNN đã quay ngược hoàn toàn với chủ trương giảm lãi suất thực hiện trong thời gian qua. Tuy nhiên, điều này cũng không quá bất ngờ vì thông điệp từ Chính phủ vào ngày 04/11 là “không tiếp tục thực hiện yêu cầu giảm lãi suất đối với các ngân hàng thương mại, để các ngân hàng thực hiện lãi suất tiền đồng theo thị trường, hạn chế sự méo mó trên thị trường tiền tệ hiện nay”.

Như chúng tôi đã nhận định trước đây, NHNN đang trong một “tình thế lưỡng nan” khi phải lựa chọn giữa giảm lãi suất để tăng trưởng hoặc bình ổn tỷ giá và lạm phát. Quyết định này cho thấy NHNN đã lựa chọn chính sách ưu tiên cho việc kiềm chế lạm phát và bình ổn tỷ giá.

Đối với lạm phát

Lãi suất cơ bản tăng hầu như không có tác dụng đối với thị trường tiền tệ vì hiện nay đã có cơ chế lãi suất thỏa thuận. Tuy nhiên, bằng cách tăng lãi suất cơ bản, NHNN đã gửi thông điệp rằng “chính sách tiền tệ thắt chặt sẽ được áp dụng trong thời gian tới”. Điều này sẽ giúp giảm kỳ vọng lạm phát trên thị trường và cũng sẽ có tác dụng trong việc kiềm chế lạm phát thực tế, đặc biệt trong mùa vụ cao điểm cuối năm.

Lãi suất tái chiết khấu, tái cấp vốn, vay qua đêm bù đắp thanh khoản lại tác động mạnh đến chi phí vốn trên thị trường. Điều này cũng đồng nghĩa mặt bằng lãi suất có thể sẽ tăng trở lại trong thời gian tới. Mặt bằng lãi suất tăng làm giảm tăng trưởng tín dụng, khi mà “room” chỉ còn chưa đến 2% trong năm 2010 và cung tiền. Tín dụng và cung tiền vốn là nguyên nhân căn bản gây nên lạm phát Việt Nam; do vậy đây là cách hữu hiệu đề kiềm chế lạm phát.

Đối với tỷ giá

Tăng lãi suất VND khiến cho chênh lệch lãi suất đồng nội tệ và USD tăng lên. Điều này sẽ làm giảm động cơ tích trữ USD trên thị trường. Nhu cầu USD giảm làm hạ nhiệt những căng thẳng tỷ giá trên thị trường.

Qua quyết định này có thể thấy chủ trương của NHNN và Chính phủ là ưu tiên cho việc bình ổn nền kinh tế, khi mục tiêu tăng trưởng gần như đã đạt được. Hiện tại, có lẽ NHNN đã chấp nhận những thực tế diễn ra bấy lâu nay trên thị trường tiền tệ.

Quyết định tăng lãi suất “một mũi tên trúng hai đích” lạm phát và tỷ giá, hai vấn đề cơ bản gây bất ổn cho nền kinh tế. Chúng tôi cho rằng đây là một quyết định khó khăn nhưng cần thiết trong giai đoạn hiện nay.

Tuy vậy, chúng tôi đánh giá đây chỉ là giải pháp có tính chất ngắn hạn và đối phó, chứ chưa phải là một sách lược có tính dài hạn đối với nền kinh tế.